Chcesz być na bieżąco z informacjami od PSE?

Zapisz się do newslettera lub skorzystaj z naszych kanałów RSS.

więcej...

Powrót

Lista zagadnień związanych z obecną sytuacją w krajowym systemie przesyłowym, spowodowaną warunkami pogodowymi

27 lipca 2006, 00:00

Lista zagadnień związanych z obecną sytuacją w krajowym systemie przesyłowym, spowodowaną warunkami pogodowymi
PSE-Operator S.A. publikuje listę zagadnień związanych z obecną sytuacją w krajowym systemie przesyłowym, spowodowaną warunkami pogodowymi.
  1. Czy w związku falą upałów, która "pogarsza warunki pracy krajowego systemu elektroenergetycznego", mieszkańcom Polski oraz zakładom produkcyjnym grożą ograniczenia w dostawach prądu?
  2. Jak przebiega procedura wprowadzenia ograniczeń w dostawach prądu?
  3. Co to są stopnie zasilania, na czym polega oraz czym skutkuje ich wprowadzenie przez operatora systemu przesyłowego?
  4. Czym spowodowane są problemy w krajowym systemie elektroenergetycznym?
  5. Na czym polega zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego kraju?
  6. Co to jest "black-out"?
  7. W jaki sposób PSE-Operator S.A. przeciwdziała obecnej sytuacji w krajowym systemie przesyłowym?
  8. Słownik pojęć elektroenergetycznych

-------------------------------------------------------------------------------------

  1. Czy w związku falą upałów, która "pogarsza warunki pracy krajowego systemu elektroenergetycznego", mieszkańcom Polski oraz zakładom produkcyjnym grożą ograniczenia w dostawach prądu?
    Wszelkie informacje dotyczące sytuacji Krajowego Systemu Przesyłowego zamieszczane są na stronach PSE-Operator S.A. (www.pse.pl). W komunikatach PSE-Operator S.A. na bieżąco informuje o podejmowanych działaniach.

    Jeśli chodzi o ograniczenia, pragniemy poinformować, że zgodnie z zapisami art. 11.6 i 7 ustawy Prawo energetyczne tylko Rada Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki, w drodze rozporządzenia, może wprowadzić na czas oznaczony, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części, ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Dotychczas takie rozporządzenie nie zostało wydane, jak też sytuacja w systemie tego nie wymaga. Dlatego też, w chwili obecnej, nie przewiduje się wprowadzania ograniczeń na terytorium Polski ani w żadnej części kraju.

    Ponadto, zgodnie z zapisami Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 marca 2003 r. (i rozporządzeniem zmieniającym z 24 stycznia 2006r.) w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych lub ciekłych oraz w dostarczaniu i poborze paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej mogą dotyczyć odbiorców energii elektrycznej o mocy umownej powyżej 300 kW. Należy w tym miejscu podkreślić, że przy ustalaniu ograniczeń operatorzy systemów dystrybucyjnych elektroenergetycznych i operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego są zobowiązani uwzględnić wymogi określone w §2 Rozporządzenia tj. że ograniczenia nie mogą powodować:

    1. zagrożenia bezpieczeństwa osób oraz uszkodzenia lub zniszczenia obiektów technologicznych;
    2. zakłóceń w funkcjonowaniu obiektów przeznaczonych do wykonywania zadań w zakresie:

      • bezpieczeństwa lub obronności państwa,
      • opieki zdrowotnej,
      • telekomunikacji,
      • edukacji,
      • wydobywanie paliw kopalnych ze złóż, ich przeróbki i dostarczania do odbiorców,
      • wytwarzania i dostarczania energii elektrycznej i ciepła do odbiorców.

    • Pragniemy podkreślić, że ograniczenia nie dotyczą gospodarstw domowych. W chwili obecnej nie zostały wprowadzone żadne ograniczenia w odniesieniu do zakładów przemysłowych. Zgodnie z opublikowanymi na stronach PSE-Operator S.A. komunikatami w chwili obecnej zostały jedynie zredukowane przetargi zdolności przesyłowych dla eksportu energii.

    • Jak przebiega procedura wprowadzenia ograniczeń w dostawach prądu?
      Ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej mogą zostać wprowadzone przez operatora systemu przesyłowego po wyczerpaniu wszystkich możliwych środków służących zaspokojeniu potrzeb odbiorców na energię oraz przy dołożeniu należytej staranności w zakresie zapewnienia maksymalnych dostaw z dostępnych źródeł.

      Ewentualne ograniczenia wprowadzane są w oparciu o Plan wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej podlegający uzgodnieniu z Prezesem Urzędu Regulacji Energetyki.

      Ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej mogą dotyczyć odbiorców energii elektrycznej o mocy umownej powyżej 300 kW.

      Przed wprowadzeniem ograniczeń odbiorcy powinni być poinformowani o:

      • sposobie powiadomienia o wprowadzeniu ograniczeń
      • właściwym organie dyspozytorskim uprawnionym do przekazania poleceń
      • wielkości dopuszczalnego poboru mocy w poszczególnych okresach czasu i w poszczególnych stopniach zasilania.

      Operator systemu przesyłowego występuje do ministra właściwego do spraw gospodarki ze stosownym zgłoszeniem o wprowadzenie ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej.

      Ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wprowadza Rada Ministrów w drodze rozporządzenia na wniosek ministra właściwego do spraw gospodarki na czas oznaczony na terytorium Polski lub jego części między innymi w przypadku przewidywania wystąpienia zagrożenia bezpieczeństwa energetycznego kraju polegającego na długookresowym braku równowagi na rynku paliwowo-energetycznym.

      Operator systemu przesyłowego informuje odbiorców poprzez odpowiednie komunikaty radiowe o stopniach zasilania, które określa na podstawie bieżącego i przewidywanego w okresie najbliższych 24 godzin, godzinowych wielkości poboru mocy i dobowego poboru energii elektrycznej z uwzględnieniem 4% planowanego na następna dobę zapotrzebowania KSE powiększonej o moc największego pracującego bloku energetycznego.

    • Co to są stopnie zasilania, na czym polega oraz czym skutkuje ich wprowadzenie przez operatora systemu przesyłowego?
      Plany ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wprowadzane są przez Radę Ministrów a nie przez operatora systemu przesyłowego. Wprowadzane są w celu nie ograniczania dostaw do odbiorców indywidualnych. Odbywa się to poprzez ograniczenie poboru mocy określone w stopniach zasilania od 11 do 20 przy czym:

      • 11 stopień zasilania określa, iż odbiorca może pobierać moc w wysokości określonej w planie ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej (może to być pobór w wysokości mocy umownej)
      • 20 stopień zasilania określa, iż odbiorca może pobierać moc do wysokości ustalonego minimum przy zachowaniu bezpieczeństwa ludzi oraz zapobiegnięciu uszkodzeniu lub zniszczeniu obiektów technologicznych
      • podział ograniczeń pomiędzy 12 i 19 jest w miarę możliwości proporcjonalny
      • czas stref szczytowych i pozaszczytowych określa operator systemu przesyłowego w stosunku do sieci przesyłowej.

      Skutkiem wprowadzenia stopni zasilania jest fakt, iż zakłady przemysłowe, które pobierają więcej niż 300 kW mają ograniczone dostawy energii elektrycznej.

    • Czym spowodowane są problemy w krajowym systemie elektroenergetycznym?
      Wszelkie informacje dotyczące sytuacji w Krajowym Systemie Przesyłowym zamieszczane są na stronach PSE-Operator S.A. (www.pse.pl). Obecnie głównie problemy dotyczą ograniczeń w pracy elektrowni, spowodowanych zbyt wysoką temperaturą wody w rzekach (woda ta używana jest do chłodzenia bloków elektrowni) oraz obniżeniem zdolności przesyłowych linii najwyższych napięć (NN) z uwagi na słabe chłodzenie przewodów czynnikiem zewnętrznym (temperatura otoczenia), skutkujące obniżeniem możliwości przesłania energii elektrycznej ze źródeł, które mogłyby więcej produkować.

      Jak informowaliśmy w zimie tego roku, podczas silnych mrozów, dla pracy systemu elektroenergetycznego trudniejszym okresem jest lato niż zima.

      Z uwagi na geograficzne położenie naszego kraju maksymalne zapotrzebowanie na energię elektryczną w Polsce w ciągu roku zawsze występuje w zimie i jest znacznie większe niż w lecie (dlatego też większość prac remontowych w elektrowniach wykonywana jest latem). W ostatnim sezonie zimowym 2005/2006 szczyt zapotrzebowania wystąpił w dniu 24 stycznia 2006 r. i wyniósł 24 640 MW. Jednakże daje się obecnie zauważyć znaczny wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną w okresie letnim (o ok. 10%) w stosunku do lat poprzednich. Ten wzrost zapotrzebowania w miesiącach letnich, w szczególności w okresach występowania bardzo wysokich temperatur, jest spowodowany przede wszystkim coraz powszechniejszym stosowaniem urządzeń chłodzących i klimatyzacyjnych.

      Dla okresu pomiędzy 10 czerwca i 10 lipca bieżącego roku szczyt zapotrzebowania wystąpił 27 czerwca o godzinie 13:15 osiągając 19 008 MW. Dla analogicznego dnia (27 czerwca) w roku 2005 szczyt zapotrzebowania osiągnął poziom 16 938 MW a w roku 2004 (28 czerwca) – 16 919 MW.

      Wszelkie informacje dotyczące zapotrzebowania na moc w KSE (Krajowym Systemie Elektroenergetycznym) od stycznia 2002 roku można znaleźć na stronie internetowej PSE-Operator S.A. (www.pse.pl).

      Należy zauważyć, iż fala upałów przyczynia się nie tylko do zwiększonego zapotrzebowania na energię elektryczną ale również powoduje znaczne utrudnienia w pracy systemu elektroenergetycznego. Na stronie internetowej www.pse.pl znajduje się "Informacja PSE-Operator S.A. o zagrożeniach w pracy KSE w lipcu 2006 r." w której zagadnienie to zostało szczegółowo opisane.

    • Na czym polega zagrożenie bezpieczeństwa energetycznego kraju?
      Zagrożenie bezpieczeństwa pracy krajowego systemu elektroenergetycznego może polegać na okresowym niedotrzymaniu obowiązujących kryteriów niezawodności i jakości dostaw energii elektrycznej oraz warunków pracy synchronicznej w ramach połączonych systemów UCTE.

      Zgodnie z opublikowanym na stronie internetowej PSE-Operator S.A. komunikatem fala upałów przyczynia się do tego, że w systemie elektroenergetycznym występują eksploatacyjne i hydrologiczne ubytki mocy. PSE-Operator S.A., jako operator systemu przesyłowego, wykorzystuje procedury postępowania obejmujące interwencyjne zakupy energii elektrycznej u sąsiednich operatorów oraz wprowadzania ograniczeń w realizacji na granicach RP eksportowych kontraktów handlowych.

    • Co to jest "black-out"?
      Tym terminem określa się awarię katastrofalną polegającą na tym, że znaczące części sieci pozostają bez napięcia z całkowitym lub częściowym brakiem zasilania odbiorców.

      W Polsce nigdy nie wystąpił blackout.

    • W jaki sposób PSE-Operator S.A. przeciwdziała obecnej sytuacji w krajowym systemie przesyłowym?
      Za realizację dostaw energii elektrycznej na terenie Polski odpowiada PSE-Operator S.A. (Operator Systemu Przesyłowego). Zgodnie z opublikowanym na stronie internetowej PSE-Operator S.A. komunikatem fala upałów przyczynia się do tego, że w systemie elektroenergetycznym występują eksploatacyjne i hydrologiczne ubytki mocy. W przywołanym komunikacie, PSE-Operator S.A. wykorzystuje procedury postępowania obejmujące interwencyjne zakupy energii elektrycznej u sąsiednich operatorów oraz wprowadzania ograniczeń w zakresie realizacji na granicach RP eksportowych kontraktów handlowych.

      W oparciu o umowy o wzajemnych dostawach awaryjnych PSE-Operator S.A. zakupuje energię od wszystkich operatorów, graniczących z Krajowym Systemem Elektroenergetycznym, w szczególności: Czech (CEPS), Słowacji (SEPS), Niemiec (V-ET) oraz Szwecji (SvK).

      • Słownik pojęć elektroenergetycznych
        Słownik może służyć jedynie jako pomoc w wyjaśnieniu niektórych pojęć stosowanych w elektroenergetyce.

        Jednostka wytwórcza – zespół urządzeń, służących do wytwarzania energii elektrycznej i wyprowadzenia mocy, opisany poprzez dane techniczne (np. napięcie, moc) i handlowe (np. cena i ilość produkcji), należący do przedsiębiorstwa energetycznego. Jednostka wytwórcza obejmuje transformatory blokowe oraz linie blokowe wraz z łącznikami, łączące transformator ze stacją elektroenergetyczną.

        Jednostka wytwórcza centralnie dysponowana (JWCD) - Jednostka wytwórcza przyłączona do sieci przesyłowej lub sieci 110 kV koordynowanej przez OSP, (w znaczącej większości własność spółek dystrybucyjnych) podlegająca centralnemu dysponowaniu przez OSP.

        Krajowy System Elektroenergetyczny (KSE) - System elektroenergetyczny pokrywający obszar Polski, składający się z urządzeń do wytwarzania (jednostki wytwórcze), przesyłania i rozdziału (stacje elektroenergetyczne, linie przesyłowe i rozdzielcze), oraz przetwarzania i odbioru energii elektrycznej.

        Krzywa zapotrzebowania – wykres przedstawiający przebieg zapotrzebowanie na moc w KSE w funkcji czasu. Przykładowy wykres zapotrzebowania:

        Moc dyspozycyjna – Moc osiągalna jednostki wytwórczej, pomniejszona o ubytki na remonty planowe, ubytki okresowe, eksploatacyjne i losowe.

        Moc osiągalna - Potwierdzona testami największa moc, z którą jednostka wytwórcza może trwale pracować przy znamionowych warunkach pracy.

        Ograniczenia sieciowe - Wynikające z technicznych warunków pracy sieci ograniczenia pracy jednostek wytwórczych. Ograniczenia sieciowe są jednym z powodów, dla którego określone elektrownie w pewnych warunkach nie mogą pracować z mocą osiągalną.

        Operator Systemu Przesyłowego - Przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się przesyłaniem energii elektrycznej sieciami najwyższych i wysokich napięć, odpowiedzialne za prowadzenie ruchu w systemie elektroenergetycznym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, utrzymanie, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci przesyłowej, w tym połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi.

        Polecenie dyspozytorskie - Polecenie wydane przez dyspozytora, dotyczące wykonania określonych operacji ruchowych lub innych działań w danym obiekcie elektroenergetycznym.

        Przesyłanie - Transport energii elektrycznej sieciami przesyłowymi w celu jej dostarczania do sieci dystrybucyjnych lub odbiorcom końcowym przyłączonym do sieci przesyłowych z wyłączeniem sprzedaży tej energii.

        Rynek bilansujący – Rynkowy mechanizm służący do bieżącego bilansowania zapotrzebowania na energię elektryczną i wytwarzania tej energii w KSE. Ze względu na brak możliwości magazynowania energii elektrycznej, ilość energii produkowanej musi być równa energii pobieranej przez odbiorców w każdej jednostce czasu. Za bilansowanie systemu odpowiada OSP administrując rynkiem bilansującym.

        Sieć dystrybucyjna - Sieć elektroenergetyczna wysokich, średnich i niskich napięć. Za prowadzenie ruchu sieci dystrybucyjnej jest odpowiedzialny Operator Systemu Dystrybucyjnego.

        Sieć elektroenergetyczna - Współpracujące ze sobą połączone instalacje , służące do przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, należące do przedsiębiorstwa energetycznego lub użytkownika systemu.

        Sieć przesyłowa - Sieć elektroenergetyczna najwyższych i wysokich napięć. Za prowadzenie ruchu sieci przesyłowej jest odpowiedzialny OSP.

        Stan zagrożenia KSE - Warunki pracy, w których istnieje niebezpieczeństwo wystąpienia awarii sieciowej albo awarii w systemie, w związku z zaistnieniem czynników (zwykle zewnętrznych) które powodują, że nie są spełnione wymagania dotyczące niezawodności pracy sieci.

        Stopnie zasilania – Plany ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, wprowadzone poprzez ograniczenia poboru mocy w stopniach od 11 do 20 przy czym 11 stopień określa, że odbiorca może pobierać moc do wysokości określonej w planie ograniczeń (może to być pobór w wysokości mocy umownej), a przy 20 stopniu odbiorca pobiera moc w wysokości ustalonego minimum przy zachowaniu bezpieczeństwa ludzi oraz zapobiegając uszkodzeniu lub zniszczeniu urządzeń. Pozostałe stopnie tj. pomiędzy 11 i 20 to w miarę możliwości podział proporcjonalny. Plany ograniczeń powinny być uwzględnione w umowach z odbiorcami. Stopnie zasilania określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych lub ciekłych oraz w dostarczaniu i poborze paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła ograniczenia w poborze energii elektrycznej.

        Zapotrzebowanie do pokrycia przez elektrownie krajowe - Zapotrzebowanie do pokrycia przez elektrownie krajowe jest to zapotrzebowanie mocy KSE powiększone o moc pompowania w elektrowniach szczytowo-pompowych i uwzględniające saldo wymiany międzysystemowej.

        Zapotrzebowanie mocy KSE - Zapotrzebowanie mocy KSE jest sumą mocy pobranej przez wszystkich odbiorców krajowych, mocy potrzeb własnych elektrowni oraz strat sieciowych.

        Szczyt poranny – maksymalne zapotrzebowanie na moc w KSE w godzinach porannych.

        Szczyt wieczorny – maksymalne zapotrzebowanie na moc w KSE w godzinach wieczornych.

        UCTE - (The Union for the Co-ordination of Transmission of Electricity) Unia ds. Koordynacji Przesyłu Energii Elektrycznej –organizacja zrzeszająca Operatorów Systemów Przesyłowych (OSP) z 23 krajów europejskich, których połączone systemy elektroenergetyczne pracują synchronicznie (to znaczy z tą samą częstotliwością sieci) wg standardów oraz reguł technicznych i organizacyjnych zawartych w Wielostronnej Umowie Międzyoperatorskiej obowiązującej członków UCTE.

        Nadrzędnym  celem UCTE jest zapewnienie bezpiecznej pracy połączonych systemów elektroenergetycznych swoich członków w warunkach funkcjonowania i rozwoju wspólnego europejskiego rynku energii elektrycznej Praca w połączeniu synchronicznym zwiększa bezpieczeństwo pracy systemów, a co za tym idzie niezawodność dostaw energii elektrycznej do odbiorców.

        Dopuszczalna obciążalność prądowa linii – maksymalna wielkość prądu płynącego daną linią, która nie powoduje przekroczenia dopuszczalnej temperatury przewodów.

        Przetargi na zdolności przesyłowe – rynkowy mechanizm udostępniania przez OSP zdolności przesyłowych połączeń międzysystemowych podmiotom uczestniczącym w wymianie międzysystemowej.

        Woda chłodząca – woda wykorzystywana w procesie technologicznym wytwarzania energii elektrycznej w jednostkach wytwórczych. Są dwa sposoby chłodzenia – w tak zwanym obiegu otwartym lub zamkniętym. W pierwszym przypadku  dochłodzenia wykorzystuje się wodę ze zbiorników naturalnych (rzeka, jezioro, morze), Natomiast w drugim woda krąży w obiegu zamkniętym i jest chłodzona w chłodniach kominowych.

        MW – jednostka mocy czynnej. 1 MW = 1 000 000 W (watów).

        MWh – jednostka energii elektrycznej. Przykładowo, urządzenie o mocy 1 MW w ciągu godziny pobierze 1 MWh energii, czyli tyle samo co urządzenie o mocy 0,1 MW (100 kW) w ciągu 10 godzin.