Obszary działalności

Q&A i słownik

 

Najczęściej używane skróty

ABIRE – Administrator Bezpieczeństwa Informacji Rynku Energii

ABCSIRE – Administrator Bezpieczeństwa CSIRE

CSIRE – Centralny System Informacji Rynku Energii

KSE – Krajowy System Elektroenergetyczny

NF – Nadawca Fizyczny

OIRE – Operator Informacji Rynku Energii

OSD – Operator Systemu Dystrybucyjnego elektroenergetycznego

OSP – Operator Systemu Przesyłowego elektroenergetycznego

POB – Podmiot Odpowiedzialny za Bilansowanie Handlowe

RwsPRE – Rozporządzenie w sprawie procesów rynku energii

SE – Sprzedawca Energii

SWI – Standardy wymiany informacji Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii, o których mowa w art. 11y ust. 2 ustawy – Prawo energetyczne

UPe – Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 266 z późn. zm.)

TSKB – Techniczne Standardy Komunikacji Biznesowej

 

Podstawowe informacje

Czym jest OIRE?

Operator Informacji Rynku Energii (OIRE) to podmiot odpowiedzialny za wdrożenie, zarządzanie i administrowanie Centralnym Systemem Informacji Rynku Energii (CSIRE) oraz przetwarzanie zgromadzonych w nim informacji na potrzeby realizacji procesów rynku energii elektrycznej. Rolę OIRE od 3 lipca 2021 r. pełnią Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A.

 

Czym jest CSIRE?

Centralny System Informacji Rynku Energii (CSIRE) to system teleinformatyczny służący do przetwarzania informacji rynku energii na potrzeby procesów rynku energii elektrycznej oraz wymiany informacji pomiędzy użytkownikami systemu. Ma on wspierać realizację procesów detalicznego rynku energii – w tym m.in procesu zmiany sprzedawcy. Stanowi też miejsce rejestracji i udostępniania danych pomiarowych pochodzących z liczników energii elektrycznej (pozyskiwanych oraz przekazywanych do CSIRE przez operatorów systemów elektroenergetycznych).

 

Czym są informacje rynku energii?

Informacje rynku energii to:

  • informacje dotyczące punktu pomiarowego (np.: adres, moc umowna, grupa taryfowa, zawarte umowy),
  • dane pomiarowe energii elektrycznej, 
  • informacje o zdarzeniach rejestrowanych przez licznik zdalnego odczytu,
  • polecenia odbierane przez licznik zdalnego odczytu,
  • inne informacje niezbędne do dostarczania energii elektrycznej.

 

Jakie są główne cele funkcjonowania CSIRE?

Kluczowym celem funkcjonowania CSIRE jest zapewnienie skutecznej i bezpiecznej wymiany informacji na rynku energii elektrycznej, umożliwiającej uczestnikom tego rynku realizację ich ustawowych praw i obowiązków. Pozostałe równie istotne cele to:

  • ujednolicenie oraz usprawnienie procesów rynku energii elektrycznej, w tym w szczególności procesu zmiany sprzedawcy energii elektrycznej,
  • poprawa konkurencyjności na rynku energii elektrycznej,
  • umożliwienie bezpłatnego dostępu odbiorcom do ich własnych informacji rynku energii (w tym danych pomiarowych),
  • zapewnienie użytkownikom profesjonalnym bezpłatnego dostępu do wybranych danych statystycznych,
  • zapewnienie danych umożliwiających uczestnikom rynku oferowanie nowych produktów i usług,
  • poprawa wykorzystania zasobów KSE.

 

Jakie korzyści przyniesie wdrożenie CSIRE odbiorcom końcowym, wytwórcom i prosumentom?

Odbiorcy końcowi, wytwórcy i prosumenci uzyskają bezpłatny dostęp do swoich bieżących i historycznych informacji rynku energii, w tym informacji o obowiązujących ich umowach dotyczących zaopatrzenia w energię elektryczną, informacji o sprzedawcy energii, danych pomiarowych.  CSIRE pozwoli na skrócenie wybranych procesów rynku energii, w szczególności procesu zmiany sprzedawcy – z obecnych 21 dni docelowo do 1 dnia, a także pozwoli na sprawniejszą obsługę sprzedaży rezerwowej. Dostęp do danych pomiarowych pozwoli lepiej zarządzać zużyciem energii elektrycznej, co wpłynie na obniżenie rachunków. Wzrośnie również pewność w kwestii poprawności rozliczeń za sprzedaż i dystrybucję energii elektrycznej, ponieważ CSIRE będzie jednorodnym, wiarygodnym i stabilnym źródłem informacji.

 

Jakie korzyści przyniesie wdrożenie CSIRE rynkowi energii elektrycznej?

Sprzedawcy energii będą mogli – wyłącznie za zgodą potencjalnego klienta – pozyskać dotyczące go informacje rynku energii, w tym w szczególności dane pomiarowe. Pozwoli im to na przygotowanie spersonalizowanych ofert dopasowanych do potrzeb danego klienta czy też na zaproponowanie nowych usług odbiorcom końcowym (np. rozliczanie zużycia zgodnie z taryfą dynamiczną). CSIRE ujednolici procesy i sposób zbierania danych, przez co obniży barierę wejścia na rynek nowych podmiotów świadczących usługi w sektorze elektroenergetycznym, a także ograniczy koszty funkcjonowania na rynku. Istotną zmianą będzie również redukcja liczby interfejsów, ustalenie jednolitych zasad dostępu czy jednoznaczny podział odpowiedzialności za poszczególne dane. W przyszłości system CSIRE może być również rozbudowywany o dane kolejnych sektorów, takich jak gaz, woda czy ciepło.

 

Jakie korzyści dla KSE przyniesie wdrożenie CSIRE?

CSIRE umożliwi efektywniejsze wykorzystanie zasobów i planowanie pracy krajowego systemu elektroenergetycznego (KSE). Jedna centralna baza informacji rynku energii umożliwi operatorowi systemu przesyłowego m.in. dokładniejsze prognozowanie generacji rozproszonej poprzez dostęp do aktualnej i pełnej bazy danych tych wytwórców. Daje ona również możliwość przyszłej integracji procesów rynku detalicznego i hurtowego.

 

Jaka jest podstawa prawna zmian na rynku energii elektrycznej?

Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2024 r. poz. 266 z późn. zm.) oraz powiązane z nią akty wykonawcze (rozporządzenia), a także przepisy ustaw wprowadzających zmiany do ustawy – Prawo energetyczne, m.in.:

  • ustawa z dnia 20 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1093 z późn. zm.);
  • ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1506);
  • ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1681);
  • ustawa z dnia 17 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1762);
  • ustawa z dnia 21 maja 2025 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wprowadzaniem Centralnego systemu informacji rynku energii i innych ustaw (Dz. Ust. z 2025 r. poz. 759), tzw. Ustawa etapująca.

 

Kiedy CSIRE zaczął funkcjonować?

System został uruchomiony 1 lipca 2025 r.

Etapowy proces dołączania poszczególnych przedsiębiorstw energetycznych został określony w nowelizacji ustawy Prawo energetyczne, która weszła w życie 11 czerwca 2025 roku. Możliwość dołączania do CSIRE zależy od liczby punktów poboru energii obsługiwanych przez danego operatora systemu dystrybucyjnego. Cały proces wdrożenia ma się zakończyć 19 października 2026 roku.

 

Zasady działania CSIRE

 

Jak CSIRE wpływa na dotychczasowy model wymiany informacji pomiędzy uczestnikami rynku energii?

Obecnie wymiana informacji przebiega w sposób rozproszony, zdecentralizowany. Uczestnicy rynku tacy jak: OSD, OSP, sprzedawcy, wytwórcy, POB czy odbiorcy i prosumenci  komunikują się i przesyłają dane pomiędzy sobą z wykorzystaniem różnych form komunikacji. W praktyce oznacza to funkcjonowanie wielu źródeł danych, różnych standardów i mnogość interesariuszy. Rozwiązaniem tego problemu jest utworzenie centralnej bazy danych, która będzie stanowiła główne miejsce dostarczania i pozyskiwania informacji rynku energii. Model scentralizowany zakłada przekazywanie / wymianę informacji jedynie z CSIRE.

 

Czy przekazywanie danych i informacji do CSIRE będzie obowiązkowe?

Tak, zgodnie z obowiązującymi przepisami, wszystkie podmioty uczestniczące w procesach rynku energii są zobowiązane do przekazywania stosownych informacji rynku energii do CSIRE.

 

W jaki sposób CSIRE pozyskuje i udostępnia dane pomiarowe?

Dane pomiarowe energii elektrycznej są pozyskiwane z liczników energii elektrycznej, w tym liczników zdalnego odczytu, przez operatorów systemów dystrybucyjnych (OSD) oraz operatora systemu przesyłowego (OSP), a następnie przekazywane do CSIRE. System przechowuje oraz udostępnia dane pomiarowe wyłącznie uprawnionym podmiotom oraz odbiorcom. Użytkownicy CSIRE, w tym odbiorcy energii elektrycznej, będą mieli dostęp do swoich danych za pośrednictwem utworzonego przez OIRE portalu Moje IRE.

 

Jak wdrożenie CSIRE wpływa na funkcjonowanie OSD?

Operatorzy systemów dystrybucyjnych muszą dostosować sposób realizacji procesów rynku energii, swoje systemy, jak również zakres przetwarzanych danych pomiarowych do nowych standardów. Zmieni się również sposób udostępniania danych pomiarowych, które OSD są zobligowani przekazywać do CSIRE.

 

Jak wdrożenie CSIRE wpływa na funkcjonowanie sprzedawców energii?

Sprzedawcy energii muszą dostosować sposób realizacji procesów rynku energii oraz swoje systemy do nowych standardów. Zmieni się również sposób pozyskiwania przez nich danych pomiarowych, które OSD są zobligowani przekazywać do CSIRE.

 

Gdzie znajdę zakres informacji przetwarzanych w CSIRE?

Pełna specyfikacja informacji, które są przetwarzane w CSIRE znajduje się w Zakresie Informacyjnym Komunikatów CSIRE wchodzących w skład Technicznych standardów komunikacji biznesowej CSIRE - PSE (TSKB).

 

Dostęp i korzystanie z CSIRE

 

W jaki sposób podmioty uczestniczące w procesach rynku energii (Użytkownicy profesjonalni) mogą rozpocząć korzystanie z CSIRE ?

Podmioty zobowiązane do korzystania z CSIRE powinny zawrzeć z OIRE tzw. Umowę CSIRE(szczegółowe informacje: Umowa CSIRE - PSE). Po jej zawarciu OIRE konfiguruje użytkownika w systemie i nadaje mu potrzebne dostępy.

 

W jaki sposób mogę zmienić dane w Umowie CSIRE (np. dane ABIRE)?

Należy przesłać uzupełniony i podpisany wniosek o zmianę danych, dostępny pod linkiem: Umowa CSIRE - PSE. Po jego pozytywnej weryfikacji przekazywany jest Aneks do Umowy CSIRE zawierający zgłoszone zmiany. Podpisanie aneksu odbywa się z wykorzystaniem podpisu elektronicznego.

 

W jakim terminie Użytkownicy profesjonalni powinni rozpocząć realizację procesów rynku energii za pośrednictwem CSIRE?

W Ustawie etapującej (patrz wyżej) ustalono cztery okna czasowe, w których podmioty zobowiązane do korzystania z CSIRE mogą rozpocząć korzystanie z systemu. Są to:

1 lipca 2025 r.

1 marca 2026 r.

1 lipca 2026 r.

19 października 2026 r.

Harmonogram wdrożenia dostępny jest na stronie Harmonogram wdrażania NMWI poprzez CSIRE - PSE.

 

Czy jako podmiot pełniący jednocześnie kilka funkcji na rynku energii elektrycznej (np. OSD i SE), mam zgłaszać w CSIRE relacje umowne pomiędzy tymi rolami?

Tak. W CSIRE należy odzwierciedlić wszystkie funkcje i relacje pełnione na rynku energii elektrycznej. Przykładowo: brak odzwierciedlenia relacji OSD i SE skutkuje brakiem możliwości zgłaszania przez SE umów zawartych z odbiorcami na terenie tego OSD.

 

Czy realizacja wszystkich procesów opisanych w Standardach wymiany informacji CSIRE (SWI) jest możliwa zarówno poprzez Portal Użytkownika Profesjonalnego, jaki i dedykowany interfejs pomiędzy systemami Użytkowników profesjonalnych lub Użytkowników uprawnionych a CSIRE (API)?

Tak. Realizacja wszystkich procesów opisanych w SWI jest możliwa zarówno przez Portal Użytkownika Profesjonalnego, jak i interfejs pomiędzy systemami Użytkowników profesjonalnych lub Użytkowników uprawnionych a CSIRE (API).

 

Kim jest Nadawca Fizyczny (NF)?

Jest to podmiot udostępniający kontrahentowi system informacyjny oraz zapewniający jego obsługę w celu realizacji przez kontrahenta procesów rynku energii lub wymiany informacji rynku energii. Aby zostać Nadawcą Fizycznym, należy spełnić następujące warunki:

- zawrzeć Umowę dostępową z OIRE,

-  przystąpić do procesu certyfikacji opisanego w Procedurze przyłączania systemów informacyjnych do CSIRE, stanowiącej Załącznik 3 do IRiESP-OIRE.

 

Jakie są różnice w dostępie do CSIRE poprzez Portal Użytkownika Profesjonalnego i za pośrednictwem Nadawcy Fizycznego?

Dostęp do Portalu Użytkownika Profesjonalnego i jego obsługa wymagają zawarcia Umowy CSIRE, o której mowa w art. 11zg ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz.U. Nr 2024 r. poz. 266 z późn. zm.) oraz utworzenia konta. Po zalogowaniu do Portalu Użytkownik profesjonalny ma dostęp do danych w CSIRE, które go dotyczą, może realizować procesy i wymianę informacji rynku energii, pobierać raporty, importować komunikaty dla wybranych procesów rynku energii oraz zarządzać uprawnieniami użytkowników.

Nadawca Fizyczny ma konektor B2B i może świadczyć usługę przekazywania danych do i z CSIRE innym podmiotom, które takiego konektora nie mają. Nadawca Fizyczny musi podpisać Umowę Dostępową CSIRE, przejść testy techniczne komunikacji AS4 (B2B) oraz certyfikację swojego systemu dla wybranej roli / ról rynkowych. Wówczas może świadczyć usługi w ramach tej roli / ról.

 

Czy kontrahent, który zwarł umowę z Nadawcą Fizyczny ma dostęp do Portalu Użytkownika Profesjonalnego i może pobierać z niego dane?

Tak. Korzystanie z usług Nadawcy Fizycznego nie ogranicza dostępu do CSIRE poprzez Portal Użytkownika Profesjonalnego.

 

Czy komunikacja z CSIRE poprzez Nadawcę Fizycznego oznacza, że kontrahent ma ograniczony dostęp do niektórych procesów/zapytań?

Korzystanie z pośrednictwa Nadawcy Fizycznego nie ogranicza dostępu do procesów/zapytań w CSIRE. Zasady korzystania z usług Nadawcy Fizycznego opisane są w IRiESP-OIRE: https://www.pse.pl/oire/iriesp-oire. Komunikaty z CSIRE są zgodne z bramkami czasowymi dla danych procesów – więcej informacji na stronie: https://www.pse.pl/oire/standardy-biznesowe.

 

W jaki sposób mogę uzyskać dostęp do środowiska testowego CSIRE?

Należy złożyć prawidłowo wypełniony wniosek. Wzór wniosku, regulamin opisujący warunki uczestnictwa i inne szczegółowe informacje są dostępne na stronie Środowisko testowe CSIRE – PSE.

 

Do kiedy trwa rejestracja do drugiej edycji środowiska testowego?

Rejestracja jest otwarta do 31.07.2026 r.

 

Bezpieczeństwo i ochrona danych

Kto będzie miał dostęp do moich danych i w jakim celu?

Dane odbiorcy, w tym dane pomiarowe, będą udostępnione m.in.:

  • samemu odbiorcy, 
  • OSD – w zakresie niezbędnym do realizacji ich praw oraz obowiązków, 
  • sprzedawcy – w zakresie niezbędnym do dokonywania rozliczeń za energię elektryczną,
  • podmiotowi upoważnionemu przez odbiorcę – w zakresie upoważnienia. 

 

Jak długo moje dane pomiarowe będą przechowywane w CSIRE?

Zgodnie z UPe dane pomiarowe odbiorcy będą przechowywane przez 7 lat od dnia ich zarejestrowania w CSIRE. Po tym czasie OIRE dokona anonimizacji danych, co oznacza, że nie będzie możliwe przypisanie ich do konkretnego odbiorcy. Dane będą mogły być dalej przechowywane w postaci zagregowanej (zbiorczej).

 

Czy moje dane będą bezpieczne?

Przetwarzanie danych osobowych w CSIRE spełnia wymogi określone w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. („RODO”). W PSE obowiązują  procedury ochrony danych osobowych, które są elementem Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji. PSE posiadają inspektora ochrony danych i sekcję ochrony danych osobowych. Przy projektowaniu CSIRE uwzględnia się wymogi wynikające z RODO, w szczególności w zakresie uwzględnienia prywatności w fazie projektowania i domyślnej ochrony danych,  zapewnienia bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych w oparciu międzynarodowe standardy ISO/IEC 29134:2017, a także zapewnienia realizacji praw osób, których dane będą przetwarzane w CSIRE (np. prawo dostępu do danych, prawo do kopii danych).

Przetwarzanie danych osobowych w CSIRE jest zatem realizowane w sposób bezpieczny oraz z zapewnieniem ochrony praw osób, których dane są przetwarzane w tym systemie.