W dniu 25 marca 2025 r. PSE opublikowały raport nt. bilansowania handlowego w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym (KSE) w okresie od 14 czerwca do 31 grudnia 2024 roku. Jak wynika z raportu, stan zakontraktowania KSE w tym okresie cechował się wysoką nierównowagą pomiędzy podażą a popytem na energię elektryczną, skutkując częstym oraz znaczącym niezbilansowaniem KSE. Konsekwencją tego była konieczność stosowania przez OSP na dużą skalę kompensujących środków zaradczych.

W raportowanym okresie niezbilansowanie KSE okresowo przekraczało nawet 2-3 tys. MW, przewyższając tym samym kontraktowane przez OSP, zgodnie z wymaganiami Kodeksu SO GL¹, rezerwy mocy bilansujących, zagrażając bezpieczeństwu pracy KSE. Dochodziło do wyczerpywania rynkowych środków bilansowania KSE i konieczności stosowania przez OSP środków pozarynkowych, w tym nierynkowej redukcji generacji źródeł OZE i międzyoperatorskiej pomocy awaryjnej.

Poziom zbilansowania KSE jest bezpośrednim wynikiem działań podejmowanych przez użytkowników systemu lub podmioty odpowiedzialne za bilansowanie ich zasobów (POB). Niska jakość bilansowania handlowego w KSE skutkująca istotnym niezbilansowaniem KSE wynika bowiem z nieodpowiedniej jakości bilansowania realizowanego przez POB. Miarą tej jakości jest różnica między energią kupioną oraz sprzedaną a energią wyprodukowaną oraz zużytą w ramach portfela danego POB. Jeśli POB nie zapewniają zbilansowania swoich portfeli zakupowo-sprzedażowych, może to skutkować niezbilansowaniem KSE zagrażającym bezpieczeństwu pracy KSE, wskutek nieadekwatności lub niewystarczalności środków do zbilansowania KSE. Może to również prowadzić do wzrostu kosztów bilansowania KSE wskutek konieczności istotnej ingerencji w plany pracy jednostek wytwórczych oferujących usługi bilansujące, wymaganej dla mitygacji niezbilansowania KSE.

Niezbilansowanie POB stanowi działanie, które może powodować – nieuzasadnione warunkami panującymi w KSE – ograniczanie technicznych możliwości zbilansowania produkcji z rzeczywistym zapotrzebowaniem na energię elektryczną lub wzrost kosztów zapewniania bieżącego zbilansowania produkcji z rzeczywistym zapotrzebowaniem na energię elektryczną.

W związku z powyższym PSE informują, że począwszy od 14 kwietnia 2025 r. proces monitorowania funkcjonowania rynku bilansującego obejmie także skuteczność bilansowania portfeli handlowych przez poszczególnych POB. Przypadki niezbilansowań mające negatywny wpływ na techniczne lub ekonomiczne warunki pracy systemu będą identyfikowane, analizowane i odpowiednio raportowane, uwzględniając zapisy Warunków Dotyczących Bilansowania (WDB).

Kryteriami oceny będą w szczególności:

• poziom niezbilansowania KSE oraz wynikające z niego zakres oraz rodzaj środków stosowanych przez OSP celem zrównoważenia popytu i podaży w KSE,
• wolumen niezbilansowania poszczególnych POB,
• korelacja niezbilansowania POB z niezbilansowaniem KSE,
• powtarzalność zachowania danego POB.

W celu ustalenia okoliczności wystąpienia niezbilansowania danego POB, PSE zastrzegają sobie możliwość kontaktowania się z uczestnikami rynku, których dotyczy niezbilansowanie. W przypadku stwierdzenia naruszeń, stosowne informacje wraz z niezbędną dokumentacją zostaną przekazane Prezesowi URE, zgodnie z zapisami WDB.

¹Rozporządzenie Komisji (UE) 2017/1485 z dnia 2 sierpnia 2017 r. ustanawiające wytyczne dotyczące pracy systemu przesyłowego energii elektrycznej.