https://www.pse.pl/dane-systemowe/plany-pracy-kse/plan-koordynacyjny-5-letni/wielkosci-podstawowe

Słowniczek wykorzystywanych pojęć:

• KSE – Krajowy System Elektroenergetyczny
• OSP – Operator Systemu Przesyłowego
• RB – Rynek Bilansujący
• JW – Jednostka Wytwórcza
• PWDP - Portal Wymiany Danych Planistycznych PWDP

Wyjaśnienie dla poszczególnych kolumn w tabeli:

1. Doba

• Oznaczenie daty, dla której przygotowywany jest bilans.
  
  W zależności od wyprzedzenia czasowego przygotowania bilansu (tzn. przygotowanie w dobie D bilansu dla doby D+1, D+2, itd.), do przygotowania bilansu mocy wykorzystywane są różne źródła danych, o zmiennej jakości i stopniu pewności co do ich poprawności. Jakość danych rośnie w miarę skracania się horyzontu planistycznego.

2. Godzina

• Godzina analizowanej doby, w konwencji numerowania: 01-24.

3. Prognozowane zapotrzebowanie sieci [MW]

• Prognozowane zapotrzebowanie sieci to zapotrzebowanie na moc odbiorców przyłączonych do sieci przesyłowej i dystrybucyjnej oraz bezpośrednio do urządzeń, instalacji lub sieci przedsiębiorstw energetycznych innych niż operator systemu przesyłowego lub operator systemu dystrybucyjnego, powiększone o straty w sieci przesyłowej i dystrybucyjnej oraz pomniejszone o moc bezpośrednio dostarczaną do odbiorców przez jednostki wytwórcze z pominięciem sieci należącej do innych przedsiębiorstw energetycznych.
• Prognozowane zapotrzebowanie sieci jest wielkością netto, tzn. nie obejmuje zapotrzebowania urządzeń wykorzystywanych do produkcji energii elektrycznej (tzw. potrzeb własnych jednostek wytwórczych) i jest wyznaczane przez OSP na podstawie danych historycznych zapotrzebowania brutto i netto KSE na moc, aktualnych informacji o parametrach jednostek wytwórczych oraz planowanego poziomu autogeneracji.
  
  Sposób wyznaczania prognozy zapotrzebowania sieci jest uzależniony od horyzontu planowania i dla prognoz wykonywanych w dobie D jest następujący:
  1. Od doby D do doby D+9: prognoza zapotrzebowania sieci jest wyznaczana na podstawie danych historycznych o zapotrzebowaniu na moc KSE brutto, wyznaczonych jako suma generacji jednostek wytwórczych i magazynów energii przyłączonych do KSE z uwzględnieniem salda wymiany międzysystemowej, odnotowanych w systemach czasu rzeczywistego OSP. Prognoza zapotrzebowania dla tego okresu tworzona jest głównie w oparciu o jego przebiegi z ostatnich dni oraz aktualną prognozę pogody, a także przewidywane zdarzenia, mogące mieć wpływ na przebieg zapotrzebowania. Na tej podstawie, z wykorzystaniem współczynników brutto/netto, wyznaczana jest prognoza zapotrzebowania na moc KSE netto, która następnie jest pomniejszana o prognozowany poziom autogeneracji. Informacje planistyczne dotyczące autogeneracji jednostek wytwórczych cieplnych są wyznaczane na podstawie pozyskiwanych przez portal PWDP grafików planowanej generacji mocy czynnej netto oraz planowanej generacji mocy czynnej wprowadzanej do sieci. W przypadku braku danych dotyczących planowanej generacji mocy czynnej wprowadzanej do sieci, poziom autogeneracji jest wyznaczany na podstawie zdefiniowanych dla ww. jednostek profili autogeneracji. Dla źródeł fotowoltaicznych poziom autogeneracji w okresie od doby D do doby D+9 jest wyznaczany jako część całkowitej generacji tych źródeł wyznaczonej zgodnie z pkt. 11a, odpowiadająca udziałowi prosumenckich źródeł fotowoltaicznych, tj. tych przyłączonych do sieci niskiego napięcia.  
  2. Dla pozostałych dób horyzontu planowania począwszy od doby D+10: prognoza zapotrzebowania sieci jest wyznaczana przez model prognostyczny na podstawie prognozy zapotrzebowania bazowego brutto opracowanej z wykorzystaniem danych historycznych, która jest następnie przeliczana na podstawie współczynników brutto/netto na prognozę mocy netto i pomniejszana o poziom autogeneracji. Dla jednostek cieplnych poziom autogeneracji wyznaczany jest na podstawie prognoz generacji netto tych jednostek i ich profili autogeneracji. Dla źródeł fotowoltaicznych poziom autogeneracji w okresie od doby D+10 jest wyznaczany jako część całkowitej generacji tych źródeł wyznaczonej zgodnie z pkt 11b, odpowiadająca udziałowi prosumenckich źródeł fotowoltaicznych, tj. tych przyłączonych do sieci niskiego napięcia.

4. Wymagana rezerwa mocy OSP [MW]

• Nadwyżka mocy ponad zapotrzebowanie, wymagana przez OSP zgodnie z Instrukcją Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej (IRiESP).
  
  Poziom wymaganej nadwyżki mocy jest uzależniony od horyzontu planowania i dla planów opracowywanych w dobie D wynosi:
  1. Dla doby D oraz D+1: 9% planowanego (prognozowanego przez OSP) zapotrzebowania do pokrycia przez elektrownie krajowe,   wyznaczonego zgodnie z zapisami punktu 4.3.4.11 Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej - Warunki korzystania, prowadzenia ruchu, eksploatacji i planowania rozwoju sieci. Zapotrzebowanie do pokrycia przez elektrownie krajowe jest zgodnie z ww. Instrukcją zdefiniowane jako to suma: (i) mocy czynnej pobranej przez wszystkich odbiorców krajowych, w tym moc ładowania magazynów i zapotrzebowanie urządzeń wykorzystywanych do produkcji energii elektrycznej (tzw. potrzeby własne jednostek wytwórczych), oraz (ii) strat sieciowych, z uwzględnieniem (iii) salda wymiany międzysystemowej (tzn. eksport powiększa zapotrzebowanie, import je pomniejsza).
  2. Od doby D+2 do doby D+9 włącznie: 14% planowanego zapotrzebowania sieci prognozowanego przez OSP, zgodnie z zapisami punktu 4.3.4.10 Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej - Warunki korzystania, prowadzenia ruchu, eksploatacji i planowania rozwoju sieci.
  3. Dla pozostałych dób horyzontu planowania PBM począwszy od doby D+10: 18% planowanego zapotrzebowania sieci prognozowanego przez OSP, zgodnie z zapisami punktu 4.3.4.10 Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej - Warunki korzystania, prowadzenia ruchu, eksploatacji i planowania rozwoju sieci.

5. Nadwyżka mocy dostępna dla OSP (8) + (10) - [(3) - (13)] - (14) [MW]

• Nadwyżka mocy dostępna dla OSP. Wielkość ta powinna być wyższa od wymaganej nadwyżki mocy określonej w kolumnie (4)
  
  Obliczana jest jako różnica:
  1. Sumarycznej prognozowanej mocy dyspozycyjnej JW i magazynów energii świadczących usługi bilansujące w ramach RB (8) powiększonej o prognozowaną generację JW i magazynów energii nieświadczących usług bilansujących w ramach RB (10),
     i
  2. Prognozowanego zapotrzebowania sieci netto (3) uwzględniającego planowane saldo wymiany międzysystemowej (13) (import stanowi wielkość dodatnią, eksport stanowi wielkość ujemną) i pomniejszone o prognozowaną wielkość niedyspozycyjności JW wynikającą z ograniczeń sieciowych występujących w sieci przesyłowej oraz sieci dystrybucyjnej w zakresie dostarczania energii elektrycznej (14)

6. Nadwyżka mocy dostępna dla OSP ponad wymaganą rezerwę mocy (5) - (4) [MW]

• Nadwyżka mocy dostępna dla OSP ponad wymaganą rezerwę mocy obliczana jest jako różnica Nadwyżki mocy dostępnej dla OSP (5) oraz Wymaganej rezerwy mocy OSP (4). Wielkość ta powinna przyjmować wartości dodatnie, wówczas spełnione są wymagania dotyczące dotrzymania poziomu wymaganej przez OSP rezerwy mocy.
  
  Wielkość dostępnej dla OSP nadwyżki mocy może ulec zwiększeniu, między innymi w przypadku wzrostu importu oraz zwiększeniu mocy dyspozycyjnej krajowych jednostek wytwórczych i magazynów energii, m.in. w wyniku wycofaniu zgłoszonych do OSP niedyspozycyjności.

7. Moc dyspozycyjna JW i magazynów energii świadczących usługi bilansujące w ramach RB [MW]

• Moc dyspozycyjna JW i magazynów energii świadczących usługi bilansujące w ramach RB jest wyznaczana jako moc osiągalna wskazanych JW pomniejszona o ubytki mocy (niedyspozycyjności zgłoszone przez operatorów jednostek i odnotowane w systemach OSP) i moc magazynów energii wynikająca z optymalizacji rozkładu ich zasobów energii w ciągu doby.
  
  Optymalizacja rozkładu zasobów magazynów w ciągu doby jest realizowana wg algorytmu, rozkładającego potencjał magazynów (pojemność zbiornika przeliczona na MWh) na godziny doby, dla których odnotowana jest najmniejsza nadwyżka mocy ponad wielkość wymaganą.

8. Moc dyspozycyjna JW i magazynów energii świadczących usługi bilansujące w ramach RB, dostępna dla OSP [MW]

• Pozycja ta jest analogiczna jak pozycja (6), przy czym moc dyspozycyjna wskazanych JW i magazynów energii świadczących usługi bilansujące w ramach RB uwzględnienia ich charakterystyki uruchamiania.
• Powyższe oznacza, że bloki stojące w rezerwie zimnej z czasem od rozpoczęcia uruchamiania do synchronizacji wynoszącym np. 8 godzin nie będą wliczane do nadwyżki mocy dostępnej dla OSP przez ww. okres, a po tym okresie wielkość ich mocy dyspozycyjnej będzie wynikała z ich charakterystyk uruchamiania (zgodnie z czasem od synchronizacji do osiągnięcia pełnego zakresu regulacyjności).

9. Przewidywana generacja JW i magazynów energii świadczących usługi bilansujące w ramach RB (3) - (10) - (13) [MW]

• Przewidywane generacja JW i magazynów energii świadczących usługi bilansujące w ramach rynku bilansującego, obliczana jest jako różnica między prognozowanym zapotrzebowaniem sieci (3) oraz prognozowaną generacją JW i magazynów energii nieświadczących usług bilansujących w ramach RB (10), skorygowana o prognozowane saldo wymiany międzysystemowej (13).
  
  Obliczana jest zgodnie ze wskazanym wzorem (3) - (10) - (13)

10. Prognozowana generacja JW i magazynów energii nieświadczących usług bilansujących w ramach RB [MW]

• Przewidywana generacja JW (w tym źródeł wiatrowych i fotowoltaicznych) i magazynów energii nieświadczących usług bilansujących w ramach rynku bilansującego pomniejszona o autogenerację.
  
  Sposób wyznaczania tej wielkości jest uzależniony od horyzontu planowania i dla planów opracowywanych w dobie D jest następujący:
  1. Od doby D do doby D+9 włącznie: informacje planistyczne są pozyskiwane przez portal PWDP oraz z prognoz generacji źródeł wiatrowych i fotowoltaicznych dostarczanych przez wyspecjalizowane podmioty zewnętrzne.
  2. Dla pozostałych dób horyzontu planowania PBM począwszy od doby D+10: informacje planistyczne są szacowane przez OSP na bazie danych historycznych z uwzględnieniem przyrostu mocy zainstalowanej tych jednostek.

11. Prognozowana sumaryczna generacja źródeł wiatrowych [MW]

• Przewidywana sumaryczna generacja źródeł wiatrowych.
  
  Sposób wyznaczania tej wielkości jest uzależniony od horyzontu planowania, i dla planów opracowywanych w dobie D jest następujący:
  1. Od doby D do doby D+9 włącznie: informacje pozyskiwane z systemów prognostycznych OSP (z wykorzystywaniem prognoz dostarczanych przez wyspecjalizowane podmioty zewnętrzne ) oraz informacji planistycznych pozyskiwanych portal PWDP. Wiarygodność prognoz spada wraz z wydłużeniem horyzontu planowania.
  2. Dla pozostałych dób horyzontu planowania PBM począwszy od doby D+10: wielkość prognozowanej generacji źródeł wiatrowych, jest oszacowana w sposób ostrożny, jako dolna obwiednia prognozy generacji rozumiana jako minimalna generacja wyznaczona na podstawie historycznie odnotowanych wartości generacji wiatrowej dla danej godziny doby i historycznie odnotowanych warunków pogodowych. Wielkości wchodzące do bilansu mocy są skalowane prognozowaną mocą osiągalną, uwzględniając w ten sposób spodziewany rozwój źródeł wiatrowych.

12. Prognozowana sumaryczna generacja źródeł fotowoltaicznych [MW]

• Przewidywana sumaryczna generacja źródeł fotowoltaicznych.
  
  Sposób wyznaczania tej wielkości jest uzależniony od horyzontu planowania, i dla planów opracowywanych w dobie D jest następujący:
  1. Dla doby D do doby D+9 włącznie: informacje pozyskiwane z systemów prognostycznych OSP (z wykorzystywaniem prognoz dostarczanych przez wyspecjalizowane podmioty zewnętrzne) oraz informacji planistycznych pozyskiwanych przez portal PWDP. Wiarygodność prognoz spada wraz z wydłużeniem horyzontu planowania.
  2. Dla pozostałych dób horyzontu planowania PBM począwszy od doby D+10: wielkość prognozowanej generacji źródeł PV, jest oszacowana w sposób ostrożny, jako dolna obwiednia prognozy generacji rozumiana jako minimalna generacja wyznaczona na podstawie historycznie odnotowanych wartości generacji źródeł PV dla danej godziny doby i historycznie odnotowanych warunków pogodowych. Wielkości wchodzące do bilansu mocy są skalowane prognozowaną mocą osiągalną, uwzględniając w ten sposób spodziewany rozwój źródeł fotowoltaicznych.

13. Planowane saldo wymiany międzysystemowej [MW]

• Planowane saldo wymiany międzysystemowej, stanowiące import (wielkość dodatnią) lub eksport (wielkość ujemną) energii do/z KSE.
  
  Sposób wyznaczania tej wielkości jest uzależniony od horyzontu planowania i dla planów opracowywanych w dobie D jest następujący:
  1. Dla doby D oraz D+1: grafiki wymiany transgranicznej na rynku energii elektrycznej znane na moment sporządzania bilansu mocy i publikacji danych, z uwzględnieniem grafików wymiany nierównoległej liniami promieniowymi 110 kV zgodnie z danymi otrzymanymi przez OSP poprzez portal PWDP. Grafik wymiany transgranicznej dla doby D+1 jest znany począwszy od godz. 14:30 w dobie D, i dopiero wtedy wchodzi do bilansu mocy dla doby D+1.
  2. Od doby D+2 do doby D+9 włącznie: informacja o wymianie międzysystemowej uzyskana na bazie zgłoszonych do OSP grafików wymiany, tzn. obejmująca jedynie grafiki wymiany długoterminowej (jeśli zostały zgłoszone) oraz planowaną wymianę nierównoległą liniami promieniowymi 110 kV zgodnie z danymi otrzymanymi przez portal PWDP.
  3. Dla pozostałych dób horyzontu planowania PBM począwszy od doby D+10:  informacja o wymianie międzysystemowej uzyskana na bazie zgłoszonych do OSP grafików wymiany, tzn. obejmująca jedynie grafiki wymiany długoterminowej (jeśli zostały zgłoszone).

14. Prognozowana wielkość niedyspozycyjności wynikająca z ograniczeń sieciowych występujących w sieci przesyłowej oraz sieci dystrybucyjnej w zakresie dostarczania energii elektrycznej [MW]

• Prognozowana wielkość niedyspozycyjności jednostek wytwórczych i magazynów energii wynikająca z ograniczeń sieciowych występujących w sieci przesyłowej oraz sieci dystrybucyjnej w zakresie dostarczania energii elektrycznej
• Dane dotyczące niedyspozycyjności jednostek wytwórczych i magazynów energii wynikającej z ograniczeń sieciowych są wyznaczane przez OSP na bazie analiz sieciowych i publikowane na stronie www.pse.pl w zakładce: Dane Systemowe -> Praca KSE -> Plany pracy KSE -> Ograniczenia sieciowe (www.pse.pl/dane-systemowe/plany-pracy-kse/ograniczenia-sieciowe/).
  
  Wielkości przyjmowane do bilansu są uzależnione od horyzontu planowania, i dla planów opracowywanych w dobie D wynoszą:
  1. Dla doby D zaktualizowana wielkość ubytków sieciowych z planu PKD na dobę D
  2. Dla doby D+1 aż do doby D+9 włącznie: wielkość ubytków sieciowych publikowanych dla doby od D+1/ D+2/ D+3 do D+9
  3. Dla pozostałych dób horyzontu planowania PBM począwszy od doby D+10: wielkość ubytków sieciowych publikowanych powyżej doby D+9

15. Wielkość niedyspozycyjności wynikających z warunków eksploatacyjnych zgłoszonych dla JW cieplnych świadczących usługi bilansujące w ramach rynku bilansującego [MW]

• Wielkość ta jest wyznaczana jako suma wszystkich zgłoszonych przez operatorów jednostek wytwórczych cieplnych postojów i ubytków o przyczynie „Warunki eksploatacyjne (WE)”. Wielkość ta jest uwzględniona przy określaniu mocy dyspozycyjnej JW i magazynów energii świadczących usługi bilansujące w ramach RB przedstawionej w kolumnie 7.

16. Przewidywana generacja zasobów wytwórczych nieobjętych obowiązkami mocowymi [MW]

• Przewidywane generacja zasobów wytwórczych nieobjętych obowiązkami mocowymi wyznaczana jest jako suma:
  1. Przewidywanej generacji jednostek wytwórczych i magazynów energii nieposiadających obowiązków mocowych i świadczących usługi bilansujące w ramach RB
     i
  2. Przewidywanej generacji jednostek wytwórczych i magazynów energii nieposiadających obowiązków mocowych nieświadczących usług bilansujących w ramach RB, pomniejszona o autogenerację

  
  Sposób wyznaczania tej wielkości jest uzależniony od horyzontu planowania i świadczenia usług bilansujących i dla planów opracowywanych w dobie D wynosi:

  1. Dla jednostek wytwórczych i magazynów energii nieposiadających obowiązków mocowych i nieświadczących usług bilansujących w ramach RB jest wyznaczana jako różnica między wielkościami:
     1. przewidywana generacja JW i magazynów energii nieświadczących usług bilansujących w ramach RB (wyznaczona zgodnie z zasadami określonymi w punkcie 9
        i
     2. przewidywana generacja JW i magazynów energii nieświadczących usług bilansujących w ramach RB objętych obowiązkami mocowymi.
  2. Dla jednostek wytwórczych i magazynów energii nieposiadających obowiązków mocowych i świadczących usługi bilansujące w ramach RB jest wyznaczana jako:
     1. Dla doby D oraz D+1: suma planowanej generacji ww. jednostek wyznaczonej w odpowiednich planach BPKD, tzn. grafikach pracy wyznaczonych przez OSP na bazie ofert bilansujących wytwórców.
     2. Począwszy od doby D+2 : jako różnica między wielkościami: przewidywana generacja JW i magazynów energii świadczących usługi bilansujące w ramach RB i przewidywana generacja JW i magazynów energii świadczących usługi bilansujące w ramach RB i objętych obowiązkami mocowymi. Przewidywana generacja JW i magazynów energii świadczących usługi bilansujące w ramach RB i objętych obowiązkami mocowymi jest wyznaczana przy użyciu współczynników obliczonych jako iloraz sumy mocy dyspozycyjnych netto jednostek uczestniczących w RB i posiadających obowiązki mocowe i sumy mocy dyspozycyjnych netto wszystkich jednostek uczestniczących w RB.

17. Obowiązki mocowe wszystkich jednostek rynku mocy [MW]

• Suma obowiązków mocowych wszystkich jednostek rynku mocy.